‘Van Eyck. Een optische revolutie.’ in 2020 in het Museum voor Schone Kunsten Gent

Het Museum voor Schone Kunsten (MSK) organiseert in 2020 de tentoonstelling 
'Van Eyck. Een optische revolutie'. De kern van de tentoonstelling wordt gevormd door de gerestaureerde buitenluiken en 'Adam' en 'Eva' van het 'Lam Gods'.

De gerestaureerde buitenluiken zullen samengebracht worden met andere werken van Jan van Eyck. Sinds het begin van de restauratie in 2012 door het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK-IRPA), werpt het begeleidende technisch onderzoek nieuw licht op de werking van Jan van Eycks atelier en op de Oudnederlandse schilderkunst in haar geheel. De verwerking van deze onderzoeksresultaten in de tentoonstelling moet leiden tot een herevaluatie van Van Eycks oeuvre en de historische context waarin hij werkte. In de tentoonstelling zal duidelijk worden hoe Van Eycks schildertechniek en zijn ongeëvenaarde observatievermogen de westerse schilderkunst heeft veranderd.

Naast de dialoog tussen Van Eycks werken zal ook zijn plaats geschetst worden binnen de luxueuze, hoogculturele en ambulante Bourgondische hofhouding. Jan van Eyck was kamerheer en hofschilder van de Bourgondische hertog Filips de Goede (1396-1467), die een belangrijke kunstmecenas was. In de tentoonstelling zal evenwel duidelijk worden dat niet enkel de kringen rond Bourgondische hof de kunstproductie in steden als Gent en Brugge stimuleerden. De artistieke weelde in steden in de Lage Landen in de vijftiende eeuw kan verklaard worden door het dialectische spel tussen de stedelijke cultuur en het hof. In de tentoonstelling zullen Jan van Eyck, zijn atelier en zijn opdrachtgevers in deze dynamische context gesitueerd worden en zullen de omstandigheden belicht worden die hebben geleid tot de bloeiende luxe-industrie in steden als Gent en Brugge.

De tentoonstelling gaat verder ook in op de intense band tussen de verschillende kunstdisciplines uit Van Eycks tijd. In het gilde van beeldenmakers waren mensen met uiteenlopende vaardigheden actief. Naast grote altaarstukken, objecten voor privédevotie en portretten, maakten kunstenaars bijvoorbeeld ook ontwerpen voor wandtapijten en modellen voor goudsmeden. Schilders vervaardigden niet enkel paneelschilderijen, maar decoreerden ook publieke gebouwen en werden ingeschakeld om sculpturen en fonteinen te polychromeren en te vergulden.

Door zijn systematisch gebruik van glacislagen, zijn indrukwekkende observatievermogen en veronderstelde theoretische kennis van de optica, was Van Eyck in staat om het realisme naar een veel hoger niveau op te tillen en verbijsterende effecten te creëren op het vlak van diepte, licht en texturen. Om Van Eycks optische revolutie in beeld te brengen zullen zijn werken gecontextualiseerd worden in dialoog met zijn getalenteerdste generatiegenoten uit Frankrijk, Duitsland, Italië en Spanje. De nadruk ligt op eminente schilders uit Florence zoals Masaccio, Fra Angelico en
Fra Filippo Lippi.

Doorheen de tentoonstelling krijgt de receptie en perceptie van het werk van Jan van Eyck gedurende de zestiende eeuw speciale aandacht. De recente ontdekking dat zestiende-eeuwse overschilderingen grote delen van het 'Lam Gods' bedekten en daardoor het Eyckiaanse realisme wijzigden, is een buitengewoon en raadselachtig gegeven.

'Van Eyck. Een optische revolutie' wordt mogelijk gemaakt door de nauwe samenwerking van verschillende partners. Voor de inhoudelijke ontwikkeling van de tentoonstelling wordt het MSK bijgestaan door een wetenschappelijk comité met de volgende experten: Till-Holger Borchert (Directeur van Musea Brugge en hoofdconservator van het Groeningemuseum), Maximiliaan Martens (Prof. Dr. Kunstgeschiedenis in de Nederlanden: 14e - 16e eeuw UGent) en Jan Dumolyn (Prof. Dr. Middeleeuwse geschiedenis UGent). 

Meer informatie
vaneyck2020.be