Deze gearchiveerde website ‘De Vlaamse primitieven' wordt tijdelijk niet meer geactualiseerd. Bepaalde functionaliteiten (vb. gericht zoeken in de collectie) zijn hierdoor mogelijk niet meer beschikbaar. Nieuwsupdates over de Vlaamse primitieven verschijnen voortaan op vlaamsekunstcollectie.be. Vragen over deze website? Neem contact op via info@vlaamsekunstcollectie.be.

Laatste Oordeel en de zeven werken van barmhartigheid

Kunstenaar: 
Bernard van Orley
Materiaal: 
hout
Afmetingen: 
406 cm x 248 cm x 7 cm
Inventarisnummer: 
741-745
Museum:
Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen
Categorie:
Categorie B: Zuidelijke Nederlanden
Subcategory:
16e eeuw Laatste oordelen
Trefwoord:
Religieuze voorstellingen
Formaat:
Drieluiken

Centraal in het hele gebeuren zit Christus op een regenboog, symbool voor het verbond tussen God en de mens. Hij oordeelt over de mensen op basis van hun daden. De aartsengel Michaël bevindt zich onder hem, en weegt met een balans de zielen. Links worden de barmhartigen in het paradijs opgenomen, rechts worden de verdoemden naar de hel gestuurd. Middenin wordt het zevende werk van barmhartigheid voorgesteld, namelijk het begraven van de doden.
Op het linkerluik geven de aalmoezeniers de dorstigen te drinken, een man wordt op de trap met open armen ontvangen (onderdak verlenen aan vreemdelingen) en op de achtergrond deelt men voedsel uit aan de hongerigen. Het rechterluik toont het kleden van arme bedelaars, het verlenen van bijstand en troost aan een zieke man en het bezoeken van de gevangenen. Bovenaan zitten Maria en Johannes, elk vergezeld van zes apostelen. Ze moeten Christus als rechter milder stemmen door de goede werken bij hem aan te bevelen.
Op de buitenzijden van de luiken worden de heilige Stefanus, Marcus, Laurentius van Rome en Elisabeth van Hongarije afgebeeld, die de armen kleding en geld aanreiken.
De Antwerpse Armenkamer bestelde dit werk in 1518-1519 bij Bernard van Orley, hofschilder van Margaretha van Oostenrijk. Zes jaar later werd de triptiek geplaatst op het altaar van de Armenkamer in de Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Het schilderij toont de activiteiten van liefdadigheid die ze verrichtte.