Deze gearchiveerde website ‘De Vlaamse primitieven' wordt tijdelijk niet meer geactualiseerd. Bepaalde functionaliteiten (vb. gericht zoeken in de collectie) zijn hierdoor mogelijk niet meer beschikbaar. Nieuwsupdates over de Vlaamse primitieven verschijnen voortaan op vlaamsekunstcollectie.be. Vragen over deze website? Neem contact op via info@vlaamsekunstcollectie.be.

WERELDBEELD: Exotische primitieven

Jan Provoost, Kruisiging (detail), ca. 1501-05, Groeningemuseum, Brugge.

De periode waarin de Vlaamse meesters hun schilderijen produceerden was een tijd van vernieuwing en ontdekking. Ontdekkingsreizen, kruistochten en pelgrimages leverden het bewijs van nieuwe werelden en culturen.

Brugge is een kosmopolitisch ontmoetingspunt tussen de Italiaanse steden en de Noord-Europese Hanze. Kooplui en handelaren uit verre oorden houden hier halt en brengen goederen, specerijen, alsook verhalen uit ongekende oorden naar het Noorden.

Kunstenaars zijn niet ongevoelig voor deze invloeden en in de werken van de Vlaamse primitieven zijn vaak exotische elementen waar te nemen. We zien deze voornamelijk in de gedetailleerde weergave van uitheemse klederdracht en hoofdtooi, textiel, sieraden en felle kleuren. Elementen uit vaak aangedikte reisverhalen werden door kunstenaars in de beeldtaal gebruikt, vandaar dat niet alles even waarheidsgetrouw oogt. Men gebruikt daarnaast het exotische element om negatieve waarden uit te beelden. Joden staan vanaf de 15e eeuw, verkleed als islamitische oosterlingen met baarden of snorren, tulband, en strakke kledij, symbool voor het ongeloof.

Vanessa Paumen

QT Kunstwerken referenties

  • Kruisiging - toegeschreven aan Meester van de Strauss Madonna - 1445
  • Aanbidding door de herders en de Wijzen en Elisa en de kruik met olie - Brugge, eerste kwart 16de eeuw Anonieme meester - 1500 - 1524
  • Legende van de heilige Joris - Brugge, begin 16de eeuw Anonieme meester - 1500 - 1519
  • Kruisiging - Jan Provoost - 1501 - 1505
Kruisiging - toegeschreven aan Meester van de Strauss Madonna - 1445
1445
tempera en olieverf op doek en paneel
Legende van de heilige Joris - Brugge, begin 16de eeuw Anonieme meester - 1500 - 1519
1500 - 1519
olieverf op paneel
Kruisiging - Jan Provoost - 1501 - 1505
1501 - 1505
olieverf op paneel